برای پر کردن دندان با مواد پر کننده نقره ای بهتر است یا سفید؟ پر کردن دندان ممکن است به شکل مستقیم انجام شود که بسیار متداول است و یا به شکل غیر مستقیم (در مورد پوسیدگی‌های گسترده تر) انجام شود. برای پر کردن دندان ابتدا باید بخش‌های پوسیده تراشیده و برداشته شوند. سپس جای خالی با مواد پر کننده دندان، پر میشود. در ابتدا توضیح مختصری راجع به مواد پر کننده و ترمیمی سفید (کامپوزیت دندان) ارائه کرده و معایب و مزایای آن را با مواد نقره ای (آمالگام) مقایسه میکنیم.
رزین کامپوزیت ترکیب پلاستیکی پر شده با شیشه (دی اکسید سیلیکون) و همرنگ دندان است. این مواد ترمیمی در دهه شصت میلادی وارد حوزه دندانپزشکی شد اما استفاده از آن به دندانهای جلویی محدود بود چرا که استحکام کافی برای تحمل فشار و سایش دندانهای عقبی را نداشت. از آن زمان تا کنون مواد کامپوزیت همرنگ دندان بهبود قابل توجهی یافته است و میتوان آنها را با موفقیت در دندانهای عقبی نیز استفاده کرد. کامپوزیت را نه تنها برای ترمیم پوسیدگی دندان استفاده میکنند، بلکه برای زیبا سازی لبخند و ایجاد لبخند هالیوودی نیز از آن استفاده میشود تا رنگ دندانها را سفید و زیبا کرده و بد شکلی های دندانها را اصلاح کند.
بیشتر ما دندانهای پر شده نقره ای رنگ را دیده ایم و با آن آشنایی داریم. آمالگام دندانپزشکی که برای پر کردن دندانها استفاده میشود مواد نقره ای رنگیست که از ترکیب جیوه و آلیاژی از نقره، قلع و مس ساخته میشود. جیوه 45 تا 50 درصد از این ترکیب را شامل میشود. جیوه برای اتصال فلزات به یکدیگر و ایجاد دوام و استحکام پر کردگی دندان استفاده میشود. پس از سالها تحقیق مشخص شد جیوه تنها عنصری است که این فلزات را به هم متصل نگه میدارد به صورتی که بتوان در حفره دندان آنها را قرار داد.
ابتدا دندان برای ترمیم آماده سازی میشود، سپس دندانپزشک به صورت لایه به لایه مواد ترمیمی را در حفره ایجاد شده در دندان میگذارد و با استفاده از تاباندن نور مخصوصی هر لایه را سخت میکند. پس از تمام شدن این فرایند، دندانپزشک کامپوزیت را تراش میدهد تا کاملا با دندان متناسب شود. سپس پولیش میشود تا از ساییدگی زود هنگام و تغییر رنگ آن جلوگیری شود.
پر کردن دندان با این مواد ترمیمی سفید رنگ حدود ده تا بیست دقیقه بیشتر از پر کننده نقره ای طول میکشد. زمان دقیق درمان بستگی به اندازه و محل پوسیدگی دندان دارد. بدیهیست که هر قدر به ترمیم بیشتری نیاز باشد زمان بیشتری طول میکشد.
هزینه پر کردن دندان بسیار متغیر است اما به طور متوسط پر کننده کامپوزیت یک و نیم تا دو برابر پر کننده آمالگام هزینه دارد.
زیبایی مواد ترمیمی همرنگ دندان مهمترین مزیت پر کردن دندان با کامپوزیت است. چرا که دندانپزشک میتواند رنگی کاملا مشابه دندانهای مجاور دندان در حال درمان را انتخاب کند تا ظاهر دندان پر شده کاملا طبیعی باشد.
کامپوزیت به دندان میچسبد و از ساختار باقی مانده دندان محافظت مینماید. این امر کمک میکند از شکستن دندان جلوگیری شده و دندان در مقابل تغییرات دمایی شدید عایق شود.
اغلب کامپوزیت به دندانپزشک امکان میدهد دندان را به مقدار خیلی کمتری (در مقایسه با پر کننده های طلا، پورسلین یا آمالگام) بتراشد تا آماده دریافت مواد پر کننده شود. آماده سازی کمتر دندان برای حفظ استحکام و مقاومت دندان و افزایش دوام پر کردگی دندان بسیار حائز اهمیت است. مواد رزین کامپوزیت با درمان لیزری پوسیدگی دندان به خوبی کار میکنند. آماده سازی دندان با لیزر اغلب باعث میشود نیازی به دریل یا تزریق برای پر کردن دندان نباشد.
باندینگ کامپوزیت برای دندانهای جلویی به زیبایی و جلوه گری دندانهای جلو کمک مینماید. از کامپوزیت برای پوشاندن سطح جونده دندان در کودکان برای جلوگیری از پوسیدگی در شیارها و فرو رفتگیهای دندان استفاده میشود. در صورتی که بخشی از کامپوزیت دچار اشکال شود میتوان به دفعات آن بخش را ترمیم کرد و نیازی به تعویض کامل پر کردگی دندان نیست.
هنگامی که قرار است دندان با کامپوزیت پر شود، شرایط دندان بسیار حساس بوده و هیچ گونه رطوبتی نباید وجود داشته باشد. گاهی اوقات خشک نگه داشتن حفره دندان برای پر کردن آن با کامپوزیت غیر ممکن است. همچنین در صورتی که بیمار غذاها و نوشیدنیهای پر رنگدانه مانند چای و قهوه زیاد مصرف کند، رنگ کامپوزیت کمی تغییر میکند. در موارد پر کردگی زیاد کامپوزیت سریعتر از آمالگام نقره ای دچار ساییدگی میشود اگر چه در مواردی که ترمیم کم باشد مشکلی پیش نمی آید.
مطالعات نشان میدهند طول عمر کامپوزیت 7 تا 10 سال است که این مقدار با پر کننده آمالگام قابل مقایسه است به جز در موارد پر کردگی بزرگ که در این حالت آمالگام طول عمر بیشتری نسبت به کامپوزیت دارد.
جیوه در صورتی که با نقره، قلع و مس ترکیب شود هیچ ضرری برای سلامتی ندارد. هنگامی که جیوه با مواد دیگر آمالگام ترکیب میشود، ماهیت شیمیایی آن تغییر میکند به طوری که برای ما بی خطر میشود. مقدار جیوه ای که تحت فشار فک و دندان قروچه از پر کردگی دندان در دهان آزاد میشود، بسیار کم و ناچیز بوده و دلیلی برای نگرانی ندارد. در واقع این مقدار کمتر از مقدار جیوه ای است که از طریق آب و هوا و غذا وارد بدن ما میشود.
بیش از 100 سال است که برای تایید ایمنی استفاده از آمالگام تحقیقات علمی صورت میگیرد و تا کنون ادعای خطرناک بودن آمالگام هرگز ثابت نشده است.
روش پر کردن دندان با مواد نقره ای سالهای سال است که آزمایش خود را پس داده و هنوز یکی از بی خطر ترین، با دوام ترین و ارزانترین گزینه ها برای پر کردن دندان است. تخمین زده میشود که بیش از 1 میلیارد ترمیم آمالگام هر ساله انجام میشود.
دندانپزشکها هنوز از آمالگام نقره ای استفاده میکنند چرا که کار با آن راحت تر است. برخی بیماران آمالگام را به گزینه های دیگر ترجیح میدهند چون بی خطر و ارزان است و طول درمان سرعت بیشتری دارد. همچنین در مواردی که به خاطر موقعیت پوسیدگی دندان و خشک نماندن محل ترمیم نمیتوان از پر کننده کامپوزیت استفاده کرد، از آمالگام استفاده میشود. جایگزین آمالگام ترکیباتی مانند طلا، پورسلین (چینی) و رزین کامپوزیت هستند که گرانتر از آمالگام می باشند. ترمیم طلا و پورسلین زمان بیشتری نیاز داشته و گاهی دو جلسه درمانی لازم دارد. مواد پر کننده کامپوزیت کمی زودتر از آمالگام ساییده و مستهلک میشوند.
بروز آلرژی به جیوه بسیار کمتر از یک درصد جمعیت را درگیر میکند. افرادی که به آلرژی به جیوه ظنین هستند، باید پیش از درمان آمالگام مورد آزمایش قرار بگیرند یا به دنبال گزینه های دیگر ترمیم دندانپزشکی باشند.
دندانپزشکها از کپسولهای از پیش ترکیب شده آمالگام استفاده میکنند که احتمال جدا شدن جیوه را کاهش میدهد. آمالگامهای جدید و پیشرفته تر حاوی مقدار کمتری جیوه هستند. مطالعات نشان داده اند دندانپزشکان و کارکنان دندانپزشکی 4 تا 5 برابر بیشتر از افراد معمولی جیوه از ادرار دفع میکنند. علت این است که این افراد به صورت مکرر با جیوه سر و کار دارند.
جیوه در هوا، غذا، آب و ماهی که میخوریم نیز وجود دارد. ما از طریق این منابع مقدار بیشتری جیوه (نسبت به آمالگام) دریافت میکنیم.
خوشبختانه در حال حاضر موادی که برای پر کردن دندان استفاده میشود خیلی بهتر از گذشته هستند و موفق‌تر عمل میکنند. با این حال تفاوت‌هایی بین انواع مختلف مواد پر کننده دندان وجود دارد. در اینجا با مواد پر کننده دندان و معایب و مزایای آنها آشنا می‌شوید تا به پاسخ سؤال خود در مورد بهترین مواد پر کردن برای دندان برسید.
آمالگام همان مواد نقره ای رنگ است که دندانهای عقبی با آن پر میشوند. استفاده از آمالگام سابقه طولانی در دندانپزشکی دارد و روش کلاسیک محسوب میشود.
بیش از 150 سال است که از آمالگام استفاده میشود. آمالگام ترکیبی از چند فلز است و معمولاً حاوی حدود 50 درصد جیوه و مقداری از فلزات دیگر مانند قلع، مس، نقره یا روی است. آمالگام در مقایسه با انواع دیگر مواد پر کننده، چند مزیت مهم دارد. اول این که ارزانترین روش پر کردن دندانها است و اگر تعداد زیادی از دندانهای خود را می‌خواهید پر کنید برایتان مقرون به صرفه تر است. دوم این که آمالگام بسیار محکم و مقاوم است و طول عمر بالایی دارد. به ندرت پر کننده آمالگام دچار ترک و شکستگی میشود.
با این حال اشکالاتی نیز در آمالگام وجود دارد که شاید مهمترین آن رنگ نقره ای است. کسی دوست ندارد هنگامی که دهان خود را باز میکند دندانهای نقره ای رنگ ترمیم شده او جلب توجه کنند. جیوه موجود در آمالگام هیچ خطری برای سلامت بیمار ایجاد نمی‌کند.
یکی از مواد پردکننده محبوب امروزی، کامپوزیت است که معمولاً از رزین آکریلیک و پودر شیشه در آن استفاده میشود. مهمترین مزیت کامپوزیت، رنگ سفید آن است.
می‌توانید رنگ کامپوزیت را همرنگ بقیه ساختار دندان انتخاب کنید تا ترمیم دندان مشهود نباشد. با این حال این روش برای همه افراد و همه دندانها مناسب نیست. کامپوزیت مقاومت کمتری دارد و احتمال شکستن یا لب پر شدن آن وجود دارد. همچنین طول عمر آن کم است. بنابراین نمی‌توانید از مواد پر کننده کامپوزیت برای دندان‌هایی که در هنگام جویدن تحت فشار شدید فک قرار می‌گیرند (دندانهای آسیاب) استفاده کنید.
طلا یکی از با دوام ترین و مقاومت ترین موادی است که میتوان با آن دندان را پر کرد. پر کردن دندان با طلا سابقه طولانی دارد. با این حال به علت هزینه بالا این روش گران‌ترین روش بوده و زیاد از آن استقبال نمی‌شود. معمولاً طلا به صورت پر شدگی غیر مستقیم استفاده میشود بنابراین برای پر کردن دندان با طلا باید زمان بیشتری صرف کنید.
برای پر کردن دندان با سرامیک نیز از روش غیر مستقیم استفاده میشود بنابراین بیش از یک جلسه باید مراجعه کنید. سرامیک گرانتر از آمالگام و کامپوزیت بوده و بسیاری از افراد نمی‌توانند از این روش استفاده کنند. با این حال به علت ظاهر کاملاً شبیه دندان واقعی و استحکام بالا، گزینه بسیار مناسبی برای پر کردن دندان است. سرامیک نسبت به طلا شکننده تر است اما ویژگی هم رنگ دندان بودن و هزینه پایین‌تر آن باعث شده محبوبیت بیشتری در مقایسه با طلا داشته باشد.
سرامیکهای دندانپزشکی امروزی خیلی محکمتر و بهتر از گذشته هستند و به شکل گسترده تری استفاده میشوند.
پر کردن دندان با یونومر شیشه یا رزین اغلب برای دندانهای شیری که در جلوی دهان قرار دارند یا پر کردن بخش‌های کوچک دندان که دچار پوسیدگی شده اند استفاده میشود. این مواد نسبتاً حساس بوده و دچار ساییدگی میشوند به همین علت برای هر دندانی مناسب نیستند. اگر از این مواد برای دندان دائمی استفاده شود معمولاً در یک نقطه کوچک استفاده میشود که تحت فشار زیادی قرار ندارد.
پاسخ به این سؤال بستگی به شرایط شما دارد. برای مثال اگر قیمت مواد پر کننده برایتان اولویت داشته باشد انتخاب متفاوت خواهد بود. همچنین موقعیت دندان در دهان بسیار مهم است. برای دندانهای جلویی که تحت فشار شدید فک قرار ندارد میتوان از موادی که مقاومت کمتری دارند اما زیبایی بیشتری دارند استفاده کرد. همچنین عادات دهانی مانند دندان قروچه و جویدن ناخن نیز در انتخاب نوع مواد پر کننده مهم هستند.
به طور کلی برای دندانهای جلویی از مواد سفید رنگ مانند سرامیک یا کامپوزیت استفاده میشود تا زیبایی لبخند تحت تأثیر قرار نگیرد و برای دندانهای عقبی از مواد مقاومتری مانند آمالگام استفاده میشود تا تحت فشار فک صدمه نبیند.
