ما دندانها را به عنوان یک مجموعه واحد میشناسیم. دندانپزشکها برای هر دندان یک اسم گذاشته اند اما در حقیقت تمام دندانها در کنار هم یک مجموعه وابسته به هم را تشکیل میدهند که هر یک بر روی سایرین تاثیر میگذارند. همان طور که تک تک آجرهای یک دیوار برای پایدار و مستحکم نگه داشتن کل دیوار اهمیت دارند.
دندانهای عقبی دهان ارتفاع عمودی صورت را پشتیبانی میکنند. اگر دندانهای عقبی را از دست بدهید، ارتفاع صورت کاهش پیدا میکند و فکها به هم فشرده تر میشوند. به این وضعیت “فروریختگی عقب بایت” (posterior bite collapse) گفته میشود.
[row][/row]
در تصویر مشاهده می کنید که دندانهای عقبی و جلویی هماهنگ با هم عمل میکنند. دندانهای عقبی ارتفاع صورت را پشتیبانی کرده و غذا را میجوند و آسیاب میکنند در حالی که دندانهای جلویی غذا را میبرند و از دندانهای عقبی هنگام حرکات جانبی فک پشتیبانی میکنند. حال در تصویر دیگر کشیدن دندانهای عقبی باعث شده فشار زیادی به دندانهای جلو وارد شود و جا به جایی محسوسی در دندانها ایجاد شود و ارتفاع صورت کمی کاهش یابد (ارتفاع فکها از 60 میلی متر در حالت قبل به 59 میلی متر در وضعیت کنونی رسیده است).
دندانها بر خلاف ایمپلنت ، حرکت میکنند و نه تنها تغییراتی در سایر دندانهای عقبی ایجاد میکنند بلکه بر عملکرد بایت و فاصله بین دندانهای دیگر نیز تاثیر میگذارند. این تغییرات به دندانهای جلویی نیز فشار وارد کرده و ممکن است باعث جلو زدگی آنها شود.
اگر جای خالی دندانهای عقب پر نشود دندانها شروع به حرکت کرده و فشار زیادی به دندانهای جلویی وارد میشود بنابراین دندانهای جلویی به سمت جلو رانده میشوند. کاهش ارتفاع صورت نیز ادامه پیدا کرده و بیشتر شده است.
تمامی این تغییرات دلالت بر تغییر در وضعیت عملکرد و زیبایی بایت دارند. همچنین بر ساختارهای دیگر صورت و فک نیز تاثیر میگذارند که این امر به نوبه خود پوست و عضلات و مفاصل فک را تحت تاثیر قرار میدهد. با کاهش ارتفاع صورت چین و چروک در پوست ایجاد شده و گوشه لب پایین کشیده میشود لبخند غمگین دیده میشود. به علاوه غذا خوردن نیز دشوار میشود چرا که دندانهای جلو نمیتوانند کار جویدن و له کردن غذا را انجام دهند. فرد به خاطر تغییرات چهره ممکن است اعتماد به نفس خود را نیز از دست بدهد. همچنین تکلم او نیز ممکن است تحت تاثیر قرار بگیرد.
روشهای پر کردن جای خالی دندانها
پروتزهای دندانی غیر ثابت
در روش قدیمی تر پر کردن جای خالی دندانها، دندان مصنوعی غیر ثابت از جنس پلاستیک ساخته میشود که یک قلاب فلزی دارد تا دور دندانهای مجاور قرار گرفته و در جای خود ثابت بماند. این روش جایگزینی دندان، ارزان و ماهیتا موقتی است. این دندانهای مصنوعی ممکن است جایگزین یک یا چند دندان از دست رفته شوند.
مشکل اساسی پروتزهای غیر ثابت دندانی این است که برای ثابت نگه داشتن آنها باید از دندانهای دیگر و لثه کمک گرفت که این امر میتواند مشکلاتی در آینده ایجاد نماید. از جمله مشکلاتی که در اثر استفاده از دندان مصنوعی غیر ثابت ایجاد میشوند عبارتند از پوسیدگی دندان، بیماری و عفونت لثه و تسریع فرایند تحلیل رفتن استخوان به خاطر فشاری که به لثه زیر دندان مصنوعی وارد شده و از طریق آن به استخوان منتقل میشود. دندان مصنوعی غیر ثابت یک گزینه کوتاه مدت برای پر کردن جای خالی دندان به حساب می آید و طبق آن چه در بررسی ها دیده شده حدود هر 5 سال یک بار باید دندان مصنوعی تعویض شود.
برای جایگزینی کل دندانهای یک قوس دندانی استفاده از دندان مصنوعی کامل تنها گزینه است. از آنجایی که دندان مصنوعی کامل تنها با فشار دادن به لثه در جای خود نگه داشته میشود، فشار وارد شده را به استخوان فک منتقل کرده و فرایند تحلیل رفتن استخوان را شتاب میدهد. همچنین ساختار صورت را دچار اشکال میکند. با جمع شدن و فرو ریختگی ساختار صورت، قاعده دندان مصنوعی کامل نیز باید تعویض شود (ضخامت آن باید افزایش پیدا کند) تا کاهش استخوان زیر آن و افتادگی صورت را جبران کند. همچنین در فک پایین بیشتر دچار مشکل میشود چرا که در فک بالا با استفاده از مکش کام و فشار زبان دندان مصنوعی سر جای خود باقی می ماند اما در فک پایین این دو فاکتور وجود ندارد بنابراین پروتز در جای خود بیشتر میلغزد.
پروتزهای دندانی ثابت
بریج ثابت یک پروتز مصنوعی ثابت است که در آن دندان مصنوعی به دندانهای مجاور متصل شده و جای خالی دندان را پر میکند. در واقع دندان مصنوعی همانند یک پل در جای خالی قرار میگیرد و چند دندان را به هم متصل میکند. بزرگترین اشکال بریج استفاده از دندانهای طبیعی و سالم مجاور جای خالی است که در این حالت به آنها دندانهای اباتمنت گفته میشود. این دندانها باید تراشیده شوند تا روی آنها روکش دندان قرار بگیرد. این روکش به دندان مصنوعی که قرار است جای خالی را پر کند متصل است.
تراشیدن دندانهای سالم و طبیعی مقاومت آنها را کاهش داده و طول عمر آنها را کم میکند. همچنین حمل بار اضافی (فشاری که به دندان مصنوعی وارد میشود به دندانهای طرفین آن منتقل میشود) و اتصال به دندان مصنوعی آنها را بیشتر مستعد مشکلات مجرای ریشه، پوسیدگی دندان، تجمع پلاک و باکتری و بیماری لثه میکند. طول عمر بریج زیاد نیست و باید پس از مدتی تعویض شود. مطالعات نشان داده اند تنها 67 درصد بریجها 15 سال با موفقیت عمر کرده اند.
مقایسه هزینه ایمپلنت با بریج ثابت
اگر یک دندان خود را از دست داده باشید متداولترین روشهای جایگزینی آن بریج و ایمپلنت است. انجمن دندانپزشکی امریکا گزارش میکند بریج به طور متوسط 10 سال عمر میکند. مطالعات بالینی نشان میدهند ایمپلنت تا 20 سال پس از کاشت نرخ موفقیت بیش از 95 درصد دارد. بنابراین روش مقرون به صرفه برای پر کردن جای خالی دندان در بلند مدت (20 تا 25 سال) ایمپلنت دندان است. با این حال در وهله اول هزینه ایمپلنت دندان بیشتر به نظر میرسد. ایمپلنت نه تنها یه راهکار بلند مدت جایگزین دندان است بلکه بسیاری از مواقع مادام العمر می باشد.
فواید کاشت ایمپلنت دندان
1- افزایش کیفیت زندگی
2- محافظت از ساختار صورت
3- زیبایی لبخند و طبیعی بودن آن
4- سلامت بلند مدت دندانهای مجاور به خطر نمی افتد
5- عملکرد و زیبایی کاملا مشابه دندان طبیعی
6- ثبات و پایداری کامل
7- بهبود سلامت عمومی به خاطر بهبود تغذیه و جویدن
8- بازیابی اعتماد به نفس
9- بهبود زیبایی صورت و دهان
10- بهبود توانایی چشیدن غذاها
11- محافظت از استخوان و لثه
12- بهبود سلامت دهان به خاطر راحتی مراقبت از ایمپلنت