وسیع کننده کام (پالاتال اکسپندر)

وسیع کننده کام یا پالاتال اکسپندر برای افزایش فضای دندان های بالایی کاربرد دارد. قبل از اینکه به معرفی وسیع کننده کام بپردازیم ابتدا باید بدانیم ارتودنسی چست؟

ارتودنسی چیست؟

ارتودنسی orthodontics که ارتو به معنی صاف و مستقیم، دونت به معنی دندان می باشد تنها به مفهوم حرکت دادن دندانها نیست بلکه هدایت رشد ساختار استخوانهای صورت در نوجوانان نیز که به عنوان ارتوپدی فک و صورت (orthopedics dentofacial ) شناخته میشود، شیوه ای موثر برای درمان برخی مال اکلوژنها (اختلالات بایت) به شمار می آید.

ارتودنتیست، در واقع دندانپزشکی است که دو تا سه سال کامل تحصیلات پیشرفته فراتر از دندانپزشکی داشته است و در صاف و مرتب کردن دندانها و کمک به رشد مناسب ساختارهای صورت از جمله استخوان فک و جمجمه، تخصص یافته است.

این تحصیلات ویژه به او امکان میدهد در زمان خاصی که فرایند دینامیک رشد در حال انجام و بسیار تاثیر پذیر است، برای درمان برخی موارد مال اکلوژنها از این مزیت بهره ببرد؛ در اینجا است که بحث وسیع کردن فک و کام (ماگزیلاری) مطرح میشود.

فک بالا و کام (سقف دهان) با هم به عنوان ماگزیلا شناخته میشوند؛ ماگزیلا در واقع از دو استخوان تشکیل شده است که در وسط کام بهم در محلی به نام درز میانی کام (midline suture) بهم میپیوندند.

این درز میانی تا کمی پس از بلوغ کامل نمیشود، به همین علت پهنای کام را میتوان با جدا کردن دو استخوان در جایی که به هم میپیوندند، افزایش داد.

ابزار ویژه مورد استفاده برای این کار، وسیع کننده کام (پالاتال اکسپندر) نام دارد. کشش در محل درز باعث میشود بدن در محل اتصال استخوان جدید تولید کند تا موقعیت آن را حفظ کند. در عین حال فضای بیشتری برای دندانها ایجاد میشود.

وسیع کردن ماگزیلا چه زمانی لازم است؟

وسیع کردن ماگزیلا به شیوه ارتودنسی اغلب زمانی انجام میشود که فک بالا خیلی باریک بوده و مشکل کراس بایت (بایت متقاطع) به وضوح دیده شده است.

در حالت کراس بایت، دهان وقتی بسته میشود، پشت دندانهای پایینی به سطح بیرونی دندانهای بالایی متناظر برخورد میکنند. در این موارد معمولا فضای کافی برای رشد دندانهای دائمی بالایی وجود ندارد، بنابراین کج رشد میکنند.

وسیع کردن کام برای درمان مشکلات کراس بایت به شکل موثری کاربرد دارد و فضای بیشتری برای حل مشکل بهم ریختگی در موارد دندان های مختلط، در اختیار قرار میدهد.

وسیع کردن کام را همچنین میتوان به عنوان مداخله زود هنگام در شرایطی که به نظر میرسد فکها به صورت نامتقارن رشد میکنند و جا به جایی بایت ایجاد خواهد شد، و یا کراس بایت دیده میشود، استفاده کرد.

با استفاده از وسیع کننده، بیرون زدن دندانهای نیش نهفته، تسهیل میشود چون فضا برای بیرون زدن آنها ایجاد میشود.

این کار فواید دیگری نیز دارد، مثلا وسیع کردن کام میتواند لبخند را به شکل زیبایی پهن تر کند و حتی مشکلات تنفسی را با باز کردن مجاری بینی، رفع نماید.

وسیع کردن ارتودنسی با استفاده از ابزار ویژه و کوچکی به نام وسیع کننده کام، انجام میشود که با دندانهای بالایی فرد، متناسب و هماهنگ میشود.

این ابزار دو نیمه دارد که در خط درز میانی با پیچ کوچکی به هم متصل میشوند. وقتی پیچ را به مقدار خیلی کمی یک تا دو بار در روز با کلید مخصوص آن بپیچانید، کشش ایجاد شده در محل اتصال دو نیمه استخوان ماگزیلاری افزایش می یابد و رشد استخوان در خط درز میانی، تحریک میشود.

ناراحتی ناشی از این فشار، خفیف است و تنها چند دقیقه در هر بار سفت کردن ابزار، طول میکشد و داروی ضد درد به ندرت لازم میشود.

وقتی پیچ وسیع کننده، پیچانده میشود، فاصله کوچکی معمولا بین دندانهای جلویی دیده میشود. این فاصله اغلب خود به خود بسته میشود اما اگر هم چنین نشد به سادگی با چهار براکت در دندانهای جلویی میتوان فاصله را بست.

وسیع کننده تا زمانی باید استفاده شود که فاصله مورد نظر ایجاد شده و پایدار شده باشد که معمولا این امر سه تا شش ماه طول میکشد.

وسیع کردن اندازه قوس بالایی و در نتیجه تغییر موقعیت دندانهای بالایی تاثیر مثبتی بر دندانهای پایینی نیز میگذارد.

به یاد داشته باشید نباید خیلی صبر کنید و بگذارید وسیع کننده در دهانتان بماند چون ممکن است دیر شود.

همین که استخوانهای ماگزیلاری کاملا بهم پیوستند، تنها با جراحی میتوان آنها را از هم جدا کرد.

بهرحال پیش از بلوغ فرصت خیلی بهتری برای انجام این کار است و نباید این فرصت را از دست بدهید. وسیع کردن فک در همه موارد انجام نمیشود. برای این کار باید ارتودنتیست مجرب و ماهری انتخاب کنید تا درست تشخیص بدهد کجا و چه زمانی وسیع کردن کام بیشترین فایده را برای بیمار دارد.

وسیع کردن کام یک روش درمانی عالی برای موارد مناسب است و نباید برای این کار از چیزی بترسید. همین حالا به ارتودنتیست مراجعه کنید و جوانب کار را ارزیابی کنید.